Lẩu Cháo Chim
Năm 1983, tôi có dịp đến công tác với đồng bào người dân tộc Vân Kiều, ở hơn một tuần, tại nhà ông Gợ, làng Mò Ó, thuộc huyện Hướng Hóa, tỉnh Bình Trị Thiên (nay thuộc tỉnh Quảng Trị).Ông Gợ làm cán bộ của Ban Dân tộc tỉnh, về hưu, về lại quê sinh sống. Gia đình ông có năm người con, ba trai, hai gái và một mẹ già.Hàng ngày, họ đi làm rẫy, đi từ sáng sớm đến chiều tối mới về. Ông bảo, có những rẫy riêng. Mẹ già một rẫy, vợ chồng ông một rẫy, các con gái một rẫy và các con trai một rẫy.Họ ở nhà sàn. Bếp lúc nào cũng đỏ lửa. Họ ăn hai bữa, sáng và tối. Bữa tối là chính, còn bữa sáng có gì ăn nấy.Buổi sáng, trước khi đi làm, bà vợ ông treo lên bếp một cái xoong (bếp treo), bỏ vào đó một nắm gạo và đổ vào đó chừng hai lít nước. Chiều về, chúng đã chín thành cháo loãng. Bất cứ thứ gì kiếm được ở rẫy, ở rừng hay sông suối có thể làm thức ăn sẽ được bỏ vào đó, cho thêm chút muối, là được một nồi canh.Chiều về, vợ và hai con gái đổ lúa vào cối, họ giã, xong đổ ra mẹt và sảy, gằn lấy gạo, để nấu cơm. Gạo lúa hin, màu đỏ, phần lớn bị gãy vụn.Bữa ăn chỉ có cơm gạo hin và nồi canh đó.Người Vân Kiều ăn canh không để chung bát, mỗi người tự lấy bát múc riêng. Dùng thìa, họ xúc cơm vào miệng, sau đó xúc canh đưa tiếp vào. Cũng có người bê cả bát canh lên húp. Tôi cũng làm y như họ.Bữa đầu, nồi canh có mấy quả cà pháo sót, ít cọng rau bí. Đói, tôi ăn cũng thấy hứng khởi.Bữa sau, canh có vài lát quả bí non.Bữa sau nữa, có mấy con ốc suối, chặt đít, để cả vỏ nấu.Bữa sau nữa nữa, thì tôi không ăn được, vì canh có bỏ mấy con cá suối nhỏ bằng lá tre vào gây tanh, rất tanh. Vả lại, ăn mãi một kiểu canh như thế, thấy chán. Tôi đi lấy muối ra ngồi nhai với cơm, uể oải.Ông Gợ thấy, bỗng nói:
- Chú Nam là khảnh ăn.Tôi giật mình:
- Sao bác biết từ "khảnh"?Ông cười và nói một tràng tiếng dân tộc với bà mẹ đang ngồi ăn gần đó.
Chiều tối hôm sau tôi mừng rơn khi bà mẹ ông đem về một gùi ngô non.
Bà cụ luộc cho một nồi. Tôi ăn no nê, thay cơm, thấy ngon hơn cơm.Nhà ông Gợ có gà, có lợn. Đàn gà cũng phải hơn hai chục con. Lợn có ba con, khoảng hơn ba chục cân một con.Hôm ấy, mấy anh con trai không đi rẫy, tôi mới lân la hỏi:
- Nhà mình ăn cơm thường chỉ có nồi canh thế thôi à?- Vâng.- Thấy gà, lợn nhiều, sao không thịt mà ăn?- Nó chỉ để khi nào cúng cơm mới hay cúng ma, cúng Giàng thì mới thịt.Ăn uống chưa quen, thức ăn lại không có gì nên tôi thấy rất xót ruột.Thật bất ngờ, mới nói chuyện gà lợn sao không thịt thì ngay ngày hôm sau mấy anh con trai ông Gợ đi rẫy về kiếm được một con gà rừng, dễ cũng đến 7 lạng. Họ vặt lông rồi thui. Thui xong, làm sạch, chặt miếng rồi bỏ tất vào nồi cháo loãng đang sôi đã có sẵn ở trên bếp.Tôi phát hiện vườn nhà bên cạnh có trồng hành, hỏi họ có xin được một ít không.Ôi trời! Sau mấy hôm ăn ngô trừ bữa, nay ăn lại cơm chan với canh thịt gà rừng có hành sao mà ngon thế. Như người ta nói, ngon đến quắt tai.Đã 28 năm trôi qua.Quảng Ninh thì chưa thấy, ở Hà Nội thì thấy rồi: Có lẩu chim, người ta gọi chính xác là lẩu cháo chim. Nước lẩu thực ra là nước cháo loãng. Nhúng thịt chim hay rau, hay thứ thịt gì khác vào đó đều được. Ăn xong thấy đủ chất ngũ cốc, không thấy háo.So sánh bao giờ chả khập khiễng: Trong một chừng mực nào đó, lẩu cháo chim người Vân Kiều đã có từ lâu. Và tôi đã từng được ăn rồi.ST.
- Chú Nam là khảnh ăn.Tôi giật mình:
- Sao bác biết từ "khảnh"?Ông cười và nói một tràng tiếng dân tộc với bà mẹ đang ngồi ăn gần đó.
Chiều tối hôm sau tôi mừng rơn khi bà mẹ ông đem về một gùi ngô non.
Bà cụ luộc cho một nồi. Tôi ăn no nê, thay cơm, thấy ngon hơn cơm.Nhà ông Gợ có gà, có lợn. Đàn gà cũng phải hơn hai chục con. Lợn có ba con, khoảng hơn ba chục cân một con.Hôm ấy, mấy anh con trai không đi rẫy, tôi mới lân la hỏi:
- Nhà mình ăn cơm thường chỉ có nồi canh thế thôi à?- Vâng.- Thấy gà, lợn nhiều, sao không thịt mà ăn?- Nó chỉ để khi nào cúng cơm mới hay cúng ma, cúng Giàng thì mới thịt.Ăn uống chưa quen, thức ăn lại không có gì nên tôi thấy rất xót ruột.Thật bất ngờ, mới nói chuyện gà lợn sao không thịt thì ngay ngày hôm sau mấy anh con trai ông Gợ đi rẫy về kiếm được một con gà rừng, dễ cũng đến 7 lạng. Họ vặt lông rồi thui. Thui xong, làm sạch, chặt miếng rồi bỏ tất vào nồi cháo loãng đang sôi đã có sẵn ở trên bếp.Tôi phát hiện vườn nhà bên cạnh có trồng hành, hỏi họ có xin được một ít không.Ôi trời! Sau mấy hôm ăn ngô trừ bữa, nay ăn lại cơm chan với canh thịt gà rừng có hành sao mà ngon thế. Như người ta nói, ngon đến quắt tai.Đã 28 năm trôi qua.Quảng Ninh thì chưa thấy, ở Hà Nội thì thấy rồi: Có lẩu chim, người ta gọi chính xác là lẩu cháo chim. Nước lẩu thực ra là nước cháo loãng. Nhúng thịt chim hay rau, hay thứ thịt gì khác vào đó đều được. Ăn xong thấy đủ chất ngũ cốc, không thấy háo.So sánh bao giờ chả khập khiễng: Trong một chừng mực nào đó, lẩu cháo chim người Vân Kiều đã có từ lâu. Và tôi đã từng được ăn rồi.ST.
Bạn đang đọc truyện trên: ZingTruyen.Xyz