Màu nền Màu tối Mặc định Xám nhạt Xanh nhạt Xanh đậm Vàng nhạt Màu sepia Vàng đậm Vàng ố

Font chữ: Palatino Linotype Bookerly Segoe UI Patrick Hand Times New Roman Verdana Tahoma Arial

Chiều cao dòng: 100 120 140 160 180 200

Kích cỡ chữ:

I.ĐIỀU KIỆN RA ĐỜI, ĐẶC TRƯNG VÀ ƯU THẾ CỦA SẢN XUẤT HÀNG HOÁ

1. Điều kiện ra đời của sản xuất hàng hoá

Lịch sử phát triển của nền sản xuất xã hội đã và đang trải qua hai kiểu tổ chức kinh tế: sản xuất tự cấp tự túc và sản xuất hàng hóa.

Sản xuất tự cấp tự túc là kiểu tổ chức kinh tế mà sản phẩm do lao động tạo ra là nhằm thỏa mãn trực tiếp nhu cầu của người sản xuất.

Sản xuất hàng hóa là kiểu tổ chức kinh tế mà ở đó sản phẩm được sản xuất ra để trao đổi hoặc mua bán trên thị trường.

Sản xuất hàng hóa là bước ngoặt căn bản trong lịch sử phát triển của xã hội loài người và chỉ ra đời khi có đầy đủ 2 điều kiện sau đây:

* Phân công lao động xã hội

Phân công lao động là sự phân chia lao động xã hội một cách tự phát thành các ngành, nghề khác nhau.

Phân công lao động xã hội tạo ra sự chuyên môn hóa lao động, do đó dẫn đến chuyên môn hóa sản xuất. Do phân công lao động xã hội nên mỗi người sản xuất một hoặc một vài loại sản phẩm nhất định. Song cuộc sống của mỗi người lại cần đến rất nhiều loại sản phẩm khác nhau, vì vậy đòi hỏi họ phải có mối liên hệ phụ thuộc vào nhau, phải trao đổi sản phẩm cho nhau.

Phân công lao động xã hội là cơ sở, là tiền đề của sản xuất hàng hóa. Phân công lao động xã hội càng phát triển thì sản xuất và trao đổi hàng hóa càng mở rộng hơn, đa dạng hơn.

Tuy nhiên, phân công lao động xã hội mới chỉ là điều kiện thứ nhất chưa đủ để sản xuất hàng hóa ra đời và tồn tại. Muốn sản xuất hàng hóa ra đời và tồn tại phải có điều kiện thứ hai.

* Sự tách biệt tương đối về mặt kinh tế của những người sản xuất

Sự tách biệt này do các quan hệ sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất, mà khởi thủy là chế độ tư hữu nhỏ về tư liệu sản xuất, đã xác định người sở hữu tư liệu sản xuất là người sở hữu sản phẩm lao động. Như vậy, quan hệ sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất đã làm cho những người sản xuất đối lập và độc lập với nhau.

Mặt khác, họ lại nằm trong hệ thống phân công lao động xã hội nên họ phụ thuộc lẫn nhau về sản xuất và tiêu dùng, tức là phải trao đổi, mua bán hàng hóa với nhau. Trong điều kiện ấy người này muốn tiêu dùng sản phẩm của người kia phải thông qua sự mua bán hàng hóa, tức là phải trao đổi dưới những hình thái hàng hóa.

Sản xuất hàng hóa chỉ ra đời khi có đồng thời hai điều kiện trên, nếu thiếu một trong hai điều kiện ấy thì không có sản xuất hàng hóa và sản phẩm của lao động không mang hình thái hàng hóa.

2. Đặc trưng và ưu thế của sản xuất hàng hoá                                    

Sản xuất hàng hóa so với sản xuất tự cung tự cấp có những đặc trưng và ưu thế sau đây:

Sản xuất hàng hóa gắn với phân công lao động xã hội, tạo ra sự chuyên môn hóa, hợp tác hóa sâu sắc, thúc đẩy sản xuất phát triển.

Cạnh tranh ngày càng gay gắt, buộc mỗi người sản xuất hàng hóa phải năng động trong sản  xuất kinh doanh, cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất nhằm tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm nhằm tiêu thụ nhiều hàng hóa và thu lợi nhuận ngày càng nhiều. Cạnh tranh đã thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển mạnh mẽ.

Sự phát triển của sản xuất xã hội với tính chất “mở”, các quan hệ hàng hóa tiền tệ làm cho giao lưu kinh tế, văn hóa giữa các địa phương trong nước và quốc tế ngày càng phát triển. Từ đó tạo điều kiện ngày càng nâng cao đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, sản xuất hàng hóa cũng có những mặt trái như phân hóa giàu nghèo giữa những người sản xuất hàng hóa, tiềm ẩn những khả năng khủng hoảng kinh tế - xã hội, phá hoại môi trường sinh thái…